رتبه بندی دانشگاه‌های دنیا 2023

زمان مطالعه: 4 دقیقه

رتبه بندی دانشگاه های دنیا یک معیار مهم و اصلی برای سنجش اعتبار آنها است. با رتبه‌بندی‌، کیفیت آموزشی و تأثیرگذاری دانشگاه ها در جوامع علمی و صنعتی سنجیده می‌شود. عوامل تأثیرگذار در رتبه‌بندی دانشگاه‌ های جهان شامل، تعداد اساتید برجسته، جوایز نوبل، مقالات علمی منتشر شده در مجلات معتبر، دانشجویان بین‌المللی و غیره است. اگر می‌خواهید با بهترین و معروف‌ترین دانشگاه های دنیا و نحوه رتبه بندی آنها آشنا شوید، این مقاله را به فهرست نوشته‌هایی که باید بخوانید بیفزایید. 

چرا رتبه بندی دانشگاه ها؟ (World University Rankings)

هدف از رتبه‌بندی دانشگاه‌های جهان، بررسی کیفیت آموزشی، تحقیقاتی و علمی آنها است. رتبه بندی معیاری برای مقایسه دانشگاه‌های مختلف دنیا با یکدیگر نیز به شمار می‌رود. سایر مزایای رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا را با هم ببینیم: 

شاخص های رتبه بندی دانشگاه های دنیا

رتبه بندی دانشگاه های دنیا بر اساس شاخصه‌های مختلفی انجام می‌شود. وبسایت ‌ها و مراکز تحقیقاتی زیادی هستند که هر ساله مطابق استانداردهای پذیرفته شده جهانی دانشگاه ها و مراکز علمی را دسته بندی می‌کنند. هر ساله به طور میانگین حدود ۱۰۰۰ دانشگاه از میان دانشگاه های برجسته و فعال دنیا مورد سنجش قرار گرفته و در جدول رتبه‌بندی، لیست ۵۰۰ دانشگاه برتر دنیا منتشر می‌شود. شاخص‌های رتبه بندی عبارتند از:

وبسایت‌های رتبه بندی دانشگاه های جهان

رتبه‌ بندی دانشگاه‌ های دنیا توسط سازمان‌ها و مؤسسات مختلفی از جمله Times Higher Education و QS و ARWU انجام می‌شود. این رتبه‌بندی‌ها بر اساس معیارهای مختلفی مانند کیفیت آموزش و پژوهش، شبکه همکاری‌های علمی، تأثیرگذاری در حوزه‌های مختلف علمی و فنی و… انجام می‌شود. معروف‌ترین وبسایت‌های رتبه بندی دانشگاه های دنیا از این قرار است:

رتبه بندی وبسایت (QS) 2023

در رتبه بندی دانشگاه های دنیا در وبسایت QS World University Rankings® 2023، مراکز علمی بر اساس 8 شاخص کلیدی دسته بندی می‌شوند. در این دسته بندی تقریباً 1500 دانشگاه از سراسر جهان مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. در رتبه‌بندی وبسایت QS در سال 2023، نام دانشگاه‌های آمریکایی، اروپایی، آسیایی و غیره به چشم می‌خورد. با این دسته بندی بیشتر آشنا شوید:  

رتبه دانشگاه	دانشگاه	کشور	نمره کلی
1	موسسه فناوری ماساچوست (MIT)	کمبریج، ایالات متحده آمریکا	100
2	دانشگاه کمبریج	کمبریج، بریتانیا	98.8
3	دانشگاه استنفورد	استانفورد، ایالات متحده	98.5
4	دانشگاه آکسفورد	آکسفورد، بریتانیا	98.4
5	دانشگاه هاروارد	کمبریج، ایالات متحده آمریکا	97.6
=6	دانشگاه امپریال کالج لندن	لندن، انگلستان	97
=6	موسسه فناوری کالیفرنیا (Caltech)	پاسادنا، ایالات متحده آمریکا	97
8	دانشگاه UCL	لندن، انگلستان	95
9	دانشگاه ETH زوریخ	زوریخ، سوییس	93.6
10	دانشگاه شیکاگو	شیکاگو، ایالات متحده آمریکا	93.2
11	دانشگاه ملی سنگاپور (NUS)	سنگاپور	92.7
12	دانشگاه پکن	پکن، چین (سرزمین اصلی)	91.3
13	دانشگاه پنسیلوانیا	فیلادلفیا، ایالات متحده آمریکا	90.6
14	دانشگاه Tsinghua	پکن، چین (سرزمین اصلی)	90.1
=16	دانشگاه EPFL	لوزان، سوئیس	89.2
=16	دانشگاه پرینستون	پرینستون، ایالات متحده آمریکا	89.2
18	دانشگاه ییل	نیوهیون، ایالات متحده آمریکا	89
19	دانشگاه فناوری نانیانگ، سنگاپور (NTU سنگاپور)	سنگاپور	88.4
20	دانشگاه کرنل	ایتاکا، ایالات متحده آمریکا	87.2

چگونگی رتبه بندی دانشگاه های دنیا در وبسایت QS 

QS (Quacquarelli Symonds) یکی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین سیستم‌های رتبه‌بندی دانشگاه های دنیا است که از سال ۲۰۰۴ به بعد شروع به فعالیت کرد. معیار اصلی دسته بندی دانشگاه ها شهرت علمی، تعداد دانشجویان بین المللی ثبت نام شده، تعداد نوبل‌آوران، کارآفرینان موفق، میزان همکاری با صنعت، کیفیت آموزش و پژوهش و … است. 

تفاوت اصلی رتبه بندی این وبسایت با سایر مراکز استفاده از نظرات دانشجویان، فارغ‌التحصیلان و کارفرمایان است که در روند رتبه بندی تأثیر بسزایی دارد. لازم به ذکر است که QS سعی دارد تا در رتبه‌بندی دانشگاه‌ها به عوامل اجتماعی، فرهنگی و جغرافیایی هر کشور توجه کند. برای مثال، QS در رتبه‌بندی خود تنها تعداد نوبل‌آوران یا پژوهش‌های انجام شده را ملاک رتبه بندی قرار نمی‌دهد، بلکه به میزان کیفیت علمی و تأثیر دانشگاه در جامعه و صنعت نیز توجه دارد. یکی از مزیت‌های قابل توجه QS این است که در محیط و فضایی جهانی فعالیت می‌کند و بیشتر دانشگاه‌های جهان را رصد می‌کند.  

رتبه بندی وبسایت تایمز (THE) 

وبسایت تایمز نیز یکی از مراکز رتبه بندی دانشگاه های دنیا است که در سال 2023 حدود 1799 دانشگاه در 104 کشور و منطقه را بررسی کرده است. این وبسایت، بزرگترین و متنوع‌ترین رتبه‌بندی دانشگاه‌ها را ارائه می‌دهد. این جدول بر اساس 13 شاخص عملکرد با دقت آنالیز شده و عملکرد دانشگاه های را در چهار حوزه آموزش، تحقیق، انتقال دانش و چشم انداز بین المللی ارزیابی کرده است. 

رتبه	دانشگاه	کشور	تعداد دانشجویان بین المللی
1	دانشگاه آکسفورد	انگلستان	20965
2	دانشگاه هاروارد	ایالات متحده	21,887
=3	دانشگاه کمبریج	انگلستان	20,185
=3	دانشگاه استنفورد	ایالات متحده	16,164
5	موسسه تکنولوژی ماساچوست	ایالات متحده	11,415
6	موسسه فناوری کالیفرنیا	ایالات متحده	2237
7	دانشگاه پرینستون	ایالات متحده	8279
8	دانشگاه کالیفرنیا، برکلی	ایالات متحده	40,921
9	دانشگاه ییل	ایالات متحده	13,482
10	امپریال کالج لندن	انگلستان	18545
=11	دانشگاه کلمبیا	ایالات متحده	21,781
=11	ETH زوریخ	سوئیس	21665
13	دانشگاه شیکاگو	ایالات متحده	15,366
14	دانشگاه پنسیلوانیا	ایالات متحده	21,453
15	دانشگاه جان هاپکینز	ایالات متحده	17584
16	دانشگاه Tsinghua	چین	38,324
17	دانشگاه پکن	چین	31,994
18	دانشگاه تورنتو	کانادا	77,468
19	دانشگاه ملی سنگاپور	سنگاپور	32,337
20	دانشگاه کرنل	ایالات متحده	24,027

 چگونگی رتبه بندی دانشگاه ها در تایمز (THE)

تایمز هایر اجوکیشن یا مخفف THE یک مجله‌ هفتگی در کشور بریتانیا است که اخبار و اطلاعات حوزه آموزش عالی را منتشر می‌کند. این نشریه نخستین مجله‌ پیشرو در حوزه تحصیلات عالیه در بریتانیا است. THE ( Times Higher Education ) از سال 2004 داده‌های عملکردی قابل اعتمادی را در مورد دانشگاه ها برای دانشجویان و خانواده های آنها، دانشگاهیان، رهبران دانشگاه ها، دولت ها و صنعت مورد ارزیابی قرار داده است. این وبسایت رتبه بندی دانشگاه ها را از جهت عملکرد دانشگاه در صحنه جهانی و ارائه منبعی برای آن‌ها مورد بررسی قرار می‌دهد. رتبه بندی وبسایت تایمز در سه حوزه اصلی فعالیت‌های دانشگاهی تحقیق، تأثیر و تدریس است. 

رتبه بندی وبسایت شانگهای (ARWU)

رتبه‌بندی دانشگاه‌ های دنیا در سال ۲۰۲۲ (ARWU) توسط وبسایت رتبه‌بندی شانگهای منتشر شد. از سال 2003، ARWU سالانه بر اساس روش شناسی شفاف و داده های شخص ثالث عینی، دانشگاه های برتر جهان را ارائه می کند. این دانشگاه به عنوان پیشرو رتبه بندی دانشگاه های جهان و قابل اعتمادترین شناخته شده است. امسال بیش از 2500 موسسه مورد بررسی قرار گرفتند و 1000 دانشگاه برتر جهان منتشر شدند.

رتبه جهانی	دانشگاه	کشور	نمره کل
1	دانشگاه هاروارد	ایالات متحده	100
2	دانشگاه استنفورد	ایالات متحده	76.8
3	موسسه فناوری ماساچوست (MIT)	ایالات متحده	70.1
4	دانشگاه کمبریج	انگلستان	69.6
5	دانشگاه کالیفرنیا، برکلی	ایالات متحده	65.3
6	دانشگاه پرینستون	ایالات متحده	60.0
7	دانشگاه آکسفورد	انگلستان	58.7
8	دانشگاه کلمبیا	ایالات متحده	57.2
9	موسسه فناوری کالیفرنیا	ایالات متحده	56.1
10	دانشگاه شیکاگو	ایالات متحده	55.1
11	دانشگاه ییل	ایالات متحده	53.2
12	دانشگاه کرنل	ایالات متحده	50.4
13	دانشگاه کالیفرنیا، لس آنجلس	ایالات متحده	50.2
14	دانشگاه جان هاپکینز	ایالات متحده	47.9
15	دانشگاه پنسیلوانیا	ایالات متحده	47.5
16	دانشگاه پاریس-ساکلی	فرانسه	47.0
17	دانشگاه واشنگتن	ایالات متحده	46.8
18	دانشگاه کالج لندن	انگلستان	46.6
19	دانشگاه کالیفرنیا، سانفرانسیسکو	ایالات متحده	45.9
20	ETH زوریخ	سوئیس	45.6

چگونگی رتبه بندی دانشگاه های شانگهای (ARWU)

سیستم رتبه‌بندی شانگهای (Shanghai Ranking System) یکی از معروف‌ترین و قدیمی‌ترین سیستم‌های رتبه‌بندی دانشگاه های دنیا است. این وبسایت در سال ۲۰۰۳ توسط دانشگاه جیائوتونگ در چین و با هدف مقایسه دانشگاه‌های چینی با دانشگاه‌های خارجی به وجود آمد. این سیستم براساس شاخص‌هایی نظیر تعداد نوبل‌آوران، پژوهش‌های علمی، تعداد ارجاعات مقالات و مجلات علمی و … دانشگاه‌ها را رتبه‌بندی می‌کند.

در این سیستم رتبه بندی دانشگاه‌ های جهان، بر اساس امتیازی است که در هریک از شاخص‌ها کسب کرده‌اند. رتبه اول به دانشگاهی اختصاص داده می‌شود که بالاترین امتیاز را به دست بیاورد. این سیستم هر ساله لیستی از ۵۰۰ دانشگاه برتر جهان را منتشر می‌کند.

لازم به ذکر است که این سیستم تنها برای دانشگاه‌های تحقیقاتی و علوم پایه مناسب است و به دلیل فراوانی ملاحظات و شاخص‌های مورد استفاده، نتایج به دست آمده در این سیستم برای دانشگاه‌هایی که فعالیت در حوزه‌های دیگری مثل هنر، علوم انسانی و … دارند، معیار خوبی نیست. 

منبع:

https://www.timeshighereducation.com/world-university-rankings

https://www.topuniversities.com/university-rankings/world-university-rankings/2023?qs_qp=topnav

https://www.shanghairanking.com/rankings/arwu/2022